با این حال هر از چند گاهی منتشر شدن خبر و تصاویری از ازدواج دختران و پسران کم سن و سال در فضای مجازی غوغا به پا کرده و مسئله سن ازدواج را پررنگ‌تر از پیش می‌کند. اما سؤال این است که اسلام در این خصوص چه می‌گوید و بهترین سن ازدواج از نظر دین کامل ما چه سنی است؟ در گفت‌وگو با دکتر امیرحسین بانکی‌پور، استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده اهل‌بیت(ع) دانشگاه اصفهان و کارشناس مسائل خانواده به این موضوع پرداختیم.

در اسلام برای ازدواج سن خاصی مشخص نشده است

دکتر امیرحسین بانکی‌پور در ابتدا و با تأکید بر اینکه برای ازدواج در اسلام سن ملاک نیست، می‌گوید: در هیچ نظریه دینی، روان‌شناسی و... برای ازدواج سن خاصی وجود ندارد. شرط اصلی ازدواج در اسلام و شرع، رسیدن به بلوغ است. این بلوغ تنها بلوغ جنسی را شامل نمی‌شود بلکه شامل بلوغ جسمی، عقلی، اجتماعی و عاطفی نیز هست.

او اضافه می‌کند: به بلوغ رسیدن در بحث بلوغ جسمی و جنسی، حد مشخص و معینی دارد. دختران در ۱۱ تا ۱۲ سالگی و پسران در ۱۵ سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند. بلوغ جسمی هم یعنی اینکه جسم آن‌ها توان زندگی مشترک و بارداری را داشته باشد. اما بلوغ عقلی و اجتماعی یعنی اینکه حد لازم برای تشکیل زندگی داشته باشند، ممکن است شخصی در ۱۵ سالگی به آن سنجیدگی رسیده باشد یا جوانی در حتی ۲۰ سالگی هم به آن نرسیده باشد. این سن‌ از مواردی است که به آن توصیه می‌شود و شرط حقوقی و فقهی نیست. برای بلوغ جنسی و جسمی شرط فقهی و حقوقی آمده است.

این کارشناس مسائل خانواده با بیان اینکه برای داشتن ازدواج موفق باید فرد به حدی از پختگی رسیده باشد، توضیح می‌دهد: البته افراد پختگی کامل را تا وقتی که ازدواج نکرده باشند بدست نمی‌آورند، اما پیش از ازدواج رسیدن به حدی از پختگی و همان پختگی نسبی برای تشکیل خانواده و انتخاب همسر لازم است. این از مواردی است که از آن به عنوان شرط ازدواج یاد می‌کنیم.

منع ازدواج در سنین پایین از مفاد ۲۰۳۰ است

بانکی‌پور در توضیح جنجال‌های مطبوعات، نمایندگان مجلس و... در مورد ازدواج در سن پایین نیز می‌گوید: گاهی افراد با ژست‌های دغدغه‌مندی از ازدواج در سن پایین صحبت می‌کنند اما باید بررسی کرد که آیا مسئله ازدواج در کشور این نوع ازدواج است؟ در حالی که اگر به میانگین سن ازدواج در کشور نگاه کنیم، می‌بینیم این سن به شدت در حال افزایش است و پسران در ۲۸ سالگی و دختران در ۲۴ سالگی ازدواج می‌کنند و جمعیت زیادی از دختران و پسران تا ۳۰ سالگی هنوز مجرد هستند. مسئله و مشکل اصلی، ازدواج در سنین بالاست نه در سن پایین.

او یادآور می‌شود: علاوه بر آن یک میلیون و ۴۰۰ هزار دختر در کشور وجود دارند که سن‌ آن‌ها از ۳۰ سال عبور کرده و حتی یک بار هم ازدواج نکرده‌اند. به نظر می‌رسد افراد صورت مسئله را گم کرده و به جای اینکه بدانند مسئله مهم کشور چیست و جامعه ما را بالا رفتن سن ازدواج تهدید می‌کند، به دستورعمل‌های ۲۰۳۰ نگاه می‌کنند.

این مدرس دانشگاه توضیح می‌دهد: در دستورعمل‌های ۲۰۳۰ باید تمام کشورهای عضو، متعهد شده و مانع ازدواج کودکان و ازدواج در سنین پایین شوند. این دو مورد با هم به ظاهر تفاوتی ندارند، اما باید بدانیم که منظور از ازدواج کودکان، ازدواج زیر ۱۸ سال است. عده‌ای هم دستورعمل‌های ۲۰۳۰ را وحی منزل حساب کرده و آن‌ها را از هر دستور عقلی و شرعی برای خود بیشتر لازم الاجرا می‌دانند به حدی که انگار تعهد داده‌اند و خود را ملزم به اجرای ۲۰۳۰ می‌دانند.

ازدواج در سنین پایین، در جامعه فراوانی ندارد

بانکی‌پور تشریح می‌کند: یکی از دستورعمل‌های ۲۰۳۰ مانع شدن برای ازدواج زیر ۱۸ سال است. این در حالی است که در مقیاس بین‌المللی روابط جنسی نوجوانان باز است و محدودیت سنی ندارد و علاوه بر آن نباید مانع آن‌ها شد. در گام اول عمل به این تعهدات درصدد منع و جلوگیری از ازدواج زیر ۱۸ سال هستند و بعد هم افرادی که به هر طریق مایل به ارتباط بودند، هیچ نهادی حق ندارند مانع آن‌ها شود.

این کارشناس ازدواج و خانواده که تألیفات بسیاری در این حوزه دارد، تصریح می‌کند: باید بدانیم مشکل اصلی کشور ازدواج در سنین بالاست. پر رنگ‌کردن اینکه در برخی شهرستان‌ها و یا فرهنگ‌ها ازدواج‌هایی در سنین پایین دیده می‌شود -که فراوانی زیادی در جامعه ندارند و به گواه آمار، در پسران تنها یک درصد پسران زیر ۱۵ سال ازدواج می‌کنند- بخشی از تعهد به سند ۲۰۳۰ است.